به گزارش آوای شرجی نیوز؛ بندرعباس در جایگاه یکی از کلیدی‌ترین شهرهای ساحلی کشور، از دیرباز نقطه‌ای مهم در ارتباطات تجاری، فرهنگی و انسانی جنوب ایران با دنیای پیرامون بوده است. در سال‌های اخیر، با رشد فیزیکی، گسترش ساخت‌وساز، و افزایش جمعیت، تحولی محسوس در چشم‌انداز شهری این منطقه شکل گرفته است. این روند، اگرچه فرصت‌هایی برای نوسازی زیرساخت‌ها و بهبود خدمات شهری ایجاد کرده، اما در عین حال ضرورت بازنگری در برخی مسیرها را نیز یادآور می‌شود؛ بازنگری‌ای که می‌تواند شهر را به الگویی هوشمند در توسعهٔ پایدار و هماهنگ با بوم‌محیط تبدیل کند.
یکی از ویژگی‌های قابل توجه بندرعباس، اقلیم خاص آن است که به طراحی‌هایی با رویکرد اقلیم‌پایه نیاز دارد. در گذشته، این سازگاری در معماری بومی جنوب ایران با بهره‌گیری از سایه، تهویه طبیعی، فرم‌های درون‌گرا و مصالح محلی به‌خوبی دیده می‌شد. امروز نیز، با ارتقاء دانش فنی و تجربه جهانی، این امکان وجود دارد که فرم‌ها و تکنولوژی‌های نوین با الگوهای اقلیمی تلفیق شوند. با استفاده از راهکارهایی مانند بازطراحی فضاهای باز شهری، انتخاب پوشش گیاهی مقاوم به شرایط گرم، و ترویج معماری همساز با اقلیم، می‌توان شهر را به‌سوی مصرف بهینه انرژی و آسایش بیشتر برای ساکنان سوق داد.
از دیگر ظرفیت‌های ویژه بندرعباس، موقعیت ساحلی آن و حضور نوار ساحلی گسترده در بطن شهر است. این موقعیت، بستری استثنایی برای طراحی فضاهای عمومی با کیفیت، ایجاد مسیرهای پیاده‌روی، پارک‌های شهری و فرصت‌های گردشگری فراهم می‌کند. در سال‌های اخیر تلاش‌هایی برای بهسازی برخی از این فضاها انجام شده که ارزشمند است، اما گسترش و یکپارچه‌سازی این پروژه‌ها می‌تواند بیش از پیش پیوند میان شهروندان و دریا را تقویت کند. اگر رابطهٔ شهر با ساحل در چارچوب طراحی شهری انسان‌محور بازتعریف شود، دستاوردهای آن تنها به بُعد زیباشناسی محدود نخواهد شد، بلکه در تقویت هویت شهری، عدالت فضایی و سلامت اجتماعی نیز اثرگذار خواهد بود.
در دل شهر، بافت‌های سنتی همچون محله اوزی‌ها، سورو و اطراف بازار قدیم، هنوز ظرفیت‌های فراوانی برای زندگی پایدار، فعالیت اقتصادی خرد و پیوندهای اجتماعی دارند. این محله‌ها اگر با احترام به بافت موجود، همراه با بهسازی تدریجی و توانمندسازی جامعه محلی تقویت شوند، می‌توانند نقش مکملی در توسعه آینده شهر ایفا کنند. تجربهٔ شهرهای موفق جهان نشان داده که حفظ و احیای بافت‌های قدیمی، نه‌تنها حافظ هویت و خاطره جمعی است، بلکه از نظر اقتصادی و فرهنگی نیز به صرفه‌تر از جایگزینی کامل آن‌هاست.
در کنار این ظرفیت‌ها، توجه به توازن فضایی در توسعه شهر نیز اهمیت دارد. امروزه در برخی مناطق پیرامونی شهر، کمبودهایی در دسترسی به خدمات اولیه دیده می‌شود. این موضوع می‌تواند با بازنگری در الگوی توزیع خدمات، استفاده از مدل‌های محله‌محور و تقویت شبکه‌های حمل‌ونقل همگانی به‌تدریج برطرف شود. در واقع با ایجاد نظم سلسله‌مراتبی در خدمات و اولویت‌بخشی به مناطق کمتر برخوردار، می‌توان گامی مؤثر در جهت عدالت شهری برداشت.
خوشبختانه در بندرعباس ظرفیت‌های انسانی و نهادی خوبی برای اجرای این مسیر اصلاحی وجود دارد. حضور نیروهای بومی متخصص، نهادهای محلی، و شوراهای شهری فعال می‌تواند زیرساختی برای مدیریت شهری مشارکتی و شفاف فراهم آورد. اگر سیاست‌گذاری شهری با تکیه بر مشارکت مردم و مبتنی بر شواهد و داده‌های واقعی طراحی شود، مسیر توسعهٔ شهری به‌سوی تعادل، تاب‌آوری و کیفیت زندگی بیشتر هموار خواهد شد.
به‌طور کلی، بندرعباس در آستانهٔ یک دوره جدید از بلوغ شهری قرار دارد. مسیری که طی شده دارای دستاوردهایی ارزشمند است، اما فرصت برای بهبود نیز بسیار است. اگر رویکردهای آینده در شهرسازی این شهر بر اساس احترام به اقلیم، توجه به هویت بومی، تقویت زیرساخت‌های اجتماعی، و مشارکت واقعی جامعه شکل گیرد، بندرعباس می‌تواند الگویی نو در شهرسازی مناطق جنوبی ایران باشد—شهری که در آن توسعه، نه در تضاد با گذشته، بلکه در تداوم آن معنا پیدا می‌کند.
افسون مهدوی- دکترای شهرسازی ،عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی کرمان- مهندسین مشاور شهر و اندیشه مانا
اریا گندمکار تهرانی- دکنری شهرسازی دانشگاه ازاد اسلامی کرمان-مهندسین مشاور کهن سرای پارسی
پایان خبر/
